Μια ρωμαϊκή δοξασία θέλει τον άνθρωπο, να έχει το δικό του ''πνεύμα φύλακα'' ή ''genius'', συνοδό στη ζωή του. Το πνεύμα ενός τόπου, αντίστοιχα, όπως γράφει ο Norberg-Schulz, αποκαλύπτει μια βαθύτερη έννοια του χώρου, που του προσδίδει συγκεκριμένες εν δυνάμει δυνατότητες. Αυτές αποκαλύπτονται μέσα από την ανθρώπινη δραστηριότητα, φωτίζονται και διαφυλάσσονται στα έργα αρχιτεκτονικής.Η θηραϊκή αρχιτεκτονική ακτινοβολεί διαχρονικά με αυτήν ακριβώς την ιδιότητα. Όσο πιο πολυτάραχη καταγράφεται η ιστορική πορεία της Σαντορίνης, τόσο πιο καθάριο αποκαλύπτεται το ''πνεύμα του τόπου'' της, μέσα από την οικοδομική τέχνη, Η τέχνη του σαντορινιού μάστορα, που με τα σπάνια υλικά της ηφαιστειακής γης, δημιουργεί, επί αιώνες, ανεπανάληπτα δείγματα αισθητικής και οργανικής ολότητας, συνιστά τη θεμελιώδη έρευνα ενός βιβλίου. Χωρίζοντας το βιβλίο σε τρεις ιστορικές ενότητες, της βενετικής, της οθωμανικής και της νεοελληνικής περιόδου, η συγγραφέας επιχειρεί να εξετάσει την αρχιτεκτονική που διασώθηκε μέσα από υφιστάμενα κατάλοιπα και γραπτές πηγές, να εντοπίσει τα μοτίβα και να τοποθετήσει χρονικά κάθε πιθανή αλλαγή που έλαβε χώρα στην εξέλιξη της συγκλονιστικής αυτής τέχνης.

Σε ένα από τα εντυπωσιακότερα τοπία της Μεσογείου, στο νοτιοανατολικό άκρο της Θήρας, σε πλάτωμα ενός υπερυψωμένου βράχου που προχωρεί στη μέση του πελάγους, απλώνεται η αρχαία πόλη της Θήρας, που ιδρύθηκε κατά τον Ηρόδοτο από Δωριείς Λακεδαίμονες πιθανώς τον 9ο αι. π.Χ. Στο διάσελο, τη Σελλάδα, σύμφωνα με το τοπικό ιδίωμα, βρίσκονται τα τρία νεκροταφεία που ανασκάφηκαν από Γερμανούς και Έλληνες αρχαιολόγους. Η ανασκαφή της Σελλάδας από τον Νίκο Ζαφειρόπουλο (1961-1982) με βοηθό τον Θηραίο αρχαιολόγο Χαράλαμπο Σιγάλα έφερε στο φως πλούσια σε αριθμό και προέλευση ευρήματα που εκτίθενται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Φηρών. Ο Ν. Ζαφειρόπουλος αποκάλυψε μία εκτεταμένη νεκρόπολη, η οποία συμπληρώνει την εικόνα της θηραϊκής κοινωνίας των λεγόμενων «ιστορικών χρόνων», δηλαδή από το 1000 π.Χ. έως και τα ρωμαϊκά χρόνια. Ο τόμος αφιερώνεται στο έργο αυτών των δύο σημαντικών αρχαιολόγων που υπηρέτησαν την επιστήμη της αρχαιολογίας, τον Νίκο Ζαφειρόπουλο και τον Χαράλαμπο Σιγάλα, και στους ντόπιους κυρίως φύλακες και εργάτες ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στο έργο τους. Ελπίζουμε να συμβάλλουμε, ώστε να γίνει ευρύτερα γνωστή η ιστορία της αρχαίας Θήρας. (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"Ο πρόλογος είναι μια προσπάθεια συνθέσεως ή σωστότερα αντιπαραβολής των Στωικών φιλοσοφικών αντιλήψεων προς την διδασκαλίαν του Χριστιανισμού, ως αυτή εκτίθεται κατάκύριον λόγον, εις την Καινήν Διαθήκην. Κατ' αρχάς θα αναφερθώ εις τους μεγίστους, προ Χριστού και μετά Χριστόν, προδρόμους του Χριστιανισμού φιλοσόφους. Η λέξις πρόδρομος ας μη θεωρηθή υπερβολική δια τους κατωτέρω π.Χ., διότι και αυτοί δια του "σπερματικού λόγου" ήνοιξαν την "οδόν Κυρίου" και έκαναν "ευθείας τας τρίβους αυτής". [...]" (Από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Κατάλογος εικαστικής έκθεσης που πραγματοποιήθηκε στον χώρο του Ιδρύματος Λ. & Ε. Μπελλώνια Αύγουστο-Σεπτέμβριο του 2009

«Επιθυμώντας να καταστήσουμε το Ίδρυμα διηνεκή φορέα φιλοξενίας σημαντικών πολιτιστικών δρώμενων, προχωρήσαμε στη δημιουργία ενός νέου θεσμου, με τη μορφή μιας εικαστικής έκθεσης που θα αποτελεί κάθε καλοκαίρι βασικό πυρήνα των λοιπών εκδηλώσεών μας, συγκεντρώνοντας κάθε φορά επιφανείς Έλληνες καλλιτέχνες και αντίστοιχα μεγάλο αριθμό Ελλήνων και ξένων επισκεπτών».

Κατάλογος φωτογραφικής έκθεσης που πραγματοποιήθηκε στον χώρο του Ιδρύματος Λ. & Ε. Μπελλώνια Ιούλιο - Αύγουστο 2014

«Αντικείμενο της παρούσας μελέτης αποτελεί ο κατασκευασμένος χώρος της Σαντορίνης στο μεγάλο χρονικό διάστημα από τον 15ο μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα.

Το χρονικό διάστημα που καλύπτει η μελέτη αρχίζει τις πρώτες δεκαετίες του 15ου αιώνα, όταν γραπτές πηγές παρέχουν πληροφορίες για τους μεσαιωνικούς οικισμούς του νησιού. Η μελέτη καλύπτει εκείνο το τμήμα της περιόδου της Λατινοκρατίας που εκτείνεται από τις αρχές του 15ου αιώνα μέχρι την κατάλυσή της, το διάστημα της Τουρκοκρατίας μέχρι την απελευθέρωση και φθάνει μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, όταν ο καταστρεπτικός σεισμός του 1956 άλλαξε ουσιαστικά τη μορφή των οικισμών.

Δεν νοείται, όμως, μελέτη του κατασκευασμένου χώρου ενός τόπου χωρίς την προσεχτική ανάλυση των ιστορικών, οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών, κάτω από τις οποίες δημιουργήθηκε. Ο κατασκευασμένος χώρος είναι κοινωνικό προϊόν, άρα η ερμηνεία του προϋποθέτει συστηματική ανάλυση ιστορική και κοινωνική. Και αντίστροφα, η αρχιτεκτονική και η πολεοδομία περισσότερο από άλλες εκδηλώσεις του πολιτισμού αποκαλύπτουν την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα.

Με το βιβλίο παρουσιάζεται στο ευρύ κοινό η ιστορία των οικισμών της Σαντορίνης από κοινωνική, πολεοδομική και αρχιτεκτονική σκοπιά. Μέσα από το μέγεθος της αλλοίωσης του κτιριακού πλούτου των προηγούμενων αιώνων από θεομηνίες και καταστροφές, η έρευνα στοχεύει στην καταγραφή της ιστορικής φυσιογνωμίας των οικισμών του νησιού. Καταγράφεται, επίσης, η μακρόχρονη παρουσία της Σαντορίνης σε συνάρτηση με το Αιγαίο και την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και αναδεικνύονται η σημασία και ο ρόλος της διαχρονικά»

«Η παρούσα ιστορική ύλη αποτελεί ελάχιστη συνεισφορά στους πολιτιστικούς σκοπούς του Ιδρύματος Λουκά και Ευαγγέλου Μπελλώνια .

Η επιλογή της έγινε με κριτήριο την ποικίλη ενημέρωση του αναγνώστη μέσα από ένα γενικό πλαίσιο θεμάτων θηραϊκής ενότητας.

Εν πολλοίς, μέσα από τις πτυχές των θεμάτων αυτών προσκομίζονται άγνωστα στοιχεία, όπως μερικά έγγραφα περί των θηραϊκών Προξενείων, την ανασκαφή και ανοικοδόμηση του Ναού Τιμίου Σταυρού Περίσσας που μπορούν να βοηθήσουν τον μελετητή.

Θέλω να πιστεύω, ότι οι πληροφορίες της μικρής αυτής επιλογής θηραϊκού υλικού θα συμβάλλουν, κατά τρόπο ανάλογο, στην περαιτέρω γνώση της τοπικής μας ιστορίας.»

«Τα αρχαία μυστήρια (Καβείρια, Ορφικά, Διονύσια, αλλά κυρίως τα Ελευσίνια) ήταν αναμφισβήτητα οι μεγάλες σχολές σοφίας του γένους, που δίδασκαν το θείο λόγο, τη γνώση του καλού και του κακού, και την ενάσκηση της αρετής σε μια προσπάθεια ηθικής και πνευματικής αναγέννησης με σκοπό την αποθέωση του ανθρώπου. Ήταν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε ολόκληρος ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός.

Στόχος της απόκρυφης διδασκαλίας των μυστηρίων ήταν η εξευγένιση του ατόμου αλλά και η αναζήτηση της αλήθειας με τον ορθολογισμό, αντί του δογματισμού, με την συναισθηματική έξαρση, αντί του συγκινησιακού φανατισμού και με τη βαθιά γνώση αντί της άλογης πίστης. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν ότι μετά την παρακμή των μυστηρίων και την απώλεια της εκπολιτιστικής τους επίδρασης, από την εποχή κιόλας των περσικών πολέμων, άρχισε η θρησκευτική και διανοητική πτώχευση της Αρχαίας Ελλάδας, που οδήγησε, τελικά, στην κοινωνική και πολιτική της κατάρρευση.»

Στο έργο αυτό καταγράφονται τα όρια της εμπειρίας γύρω από την κατανόηση της ύπαρξης ως υπερβατικού φαινομένου, καθώς και τα όρια της επιστημονικής γνώσης, πάνω στην κατανόηση της ουσίας και συμπεριφοράς του σύμπαντος κόσμου στο επίπεδο της ύλης, της ζωής και του νου, ως τρόπου προσέγγισης της υπαρκτής πραγματικότητας. Αποτυπώνεται, επίσης το μυστήριο της αυτεπίγνωσης και το αίνιγμα του θανάτου, παρουσιάζεται μια νέα θεωρία ύπαρξης και αναλύεται το πρόβλημα της ανθρώπινης αυτοπραγμάτωσης.

Προσδιορίζεται, ακόμα, η αρχαιοελληνική πολιτισμική συμβολή στην επεξήγηση της ύπαρξης μέσω του εσωτερισμού. Ανασύρεται και τεκμηριώνεται η μυητική διδασκαλία, που κατά μεγάλο μέρος βρίσκεται διασκορπισμένη στα κείμενα της αρχαιοελληνικής γραμματείας. Αποσυμβολίζεται η Ιερά Τερακτύς, αναλύεται η Πυθαγόρεια πεντάλφα και παρουσιάζονται υπαρξιακές κοσμοθεωρίες μεγάλων αρχαίων Ελλήνων στοχαστών. Καταχωρούνται τα επιτεύγματα του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, εμπνευσμένα από τον λατρευτικό μυισμό και τον φιλοσοφικό στοχασμό, όπως: η ανάπτυξη της πόλης, του πολιτεύματος, του δικαίου, των επιστημών, των τεχνών, των γραμμάτων, του αλφαβήτου, της μουσικής και του αθλητισμού, όπως και η συσχέτιση αρμονίας-αριθμών και η διαμόρφωση του λαβδώματος.

Το επίμετρο δίνει συμπληρωματικές αναφορές επί της Τετρακτύος, ερμηνεύει το Δελφικό El και παρουσιάζει τον όρκο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ως δείγμα πολιτικού ύφους και ήθους. Άλλα περιεχόμενα του επίμετρου είναι η πρωτοκατοίκηση του ελλαδικού χώρου και η γενεαλογία της ελληνικής φυλής, το Πάριο Χρονικό και η πρακτική της μαγείας στην αρχαία Ελλάδα».

«Το βιβλίο αυτό ξαναζωντανεύει παλιές ιστορίες του Βυζαντίου και γεγονότα που και σήμερα ακόμη είναι αισθητά.

Η δημιουργία των νέων Κρατών, στην κυρίως Ελλάδα, στη μικρά Ασία και το νησιωτικό Αιγαίο, μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους της 4ης Σταυροφορίας (1204) αποτέλεσε πηγή πολλών μελετητών με σύγχρονο ενδιαφέρον, γιατί δι’ αυτών διαφυλάχτηκε η Ορθοδοξία και διατηρήθηκε η ελληνική γλώσσα. Η πολιτική των γάμων, ως μέσον επιλύσεως διαφορών ή επισφραγίσεως συμμαχιών, μεταξύ ηγεμόνων φίλων αλλά και αντιπάλων λαών, υπήρξε διπλωματικό μέσο που ασκήθηκε ευρύτατα καθ’ όλη τη διάρκεια του Βυζαντίου».

«Με το λεύκωμα αυτό, που είναι έκδοση του Ιδρύματος Λ. & Ε. Μπελλώνια, δίνεται η ευκαιρία να γίνουν γνωστά τα σχέδια ενός σπουδαίου Σαντορινιού καλλιτέχνη, του Νίκου Νομικού. Γνωστός στο χώρο της δημοσιογραφίας, αφού συνεργάστηκε με εφημερίδες και έντυπα της Αθήνας, εξελίσσεται σε εξαίρετο σχεδιαστή και εκφραστή του σκίτσου, φθάνοντας σε στιγμές μοναδικής συγκίνησης όταν σχεδιάζει εικόνες από τη ζωή της ιδιαίτερης πατρίδας του. Στα έργα αυτά, ξέχωρα από τις σχεδιαστικές του ικανότητες, διακρίνεις την αγάπη που έχει ο Νομικός για τους ανθρώπους του νησιού αποτυπώνοντας την απλότητα και τη γαλήνη της εποχής αυτής. Μιας εποχής που κυριαρχείται από ανθρωπιά και φιλική κοινωνική σχέση μεταξύ των κατοίκων.

Όλα αυτά τα στοιχεία προσδίδουν στο λεύκωμα μια ιδιαίτερη αξία, καθιστώντας το απαραίτητο απόκτημα και πολύτιμο συλλεκτικό έργο».